Wszyscy jesteśmy bezustannie narażeni na kontakt z różnymi cząsteczkami obecnymi w otoczeniu. Niektóre dostają się również do naszego organizmu przez układ oddechowy, pokarmowy, błony śluzowe, skórę. Zadaniem układu odpornościowego jest sprawdzenie i ocena, czy wnikające do organizmu cząsteczki są zagrożeniem dla zdrowia.

Co to jest alergia?

Alergia jest to nadmierna i nieprawidłowa reakcja organizmu na różne substancje (alergeny) z naszego otoczenia, które są obojętne dla zdrowia. Prawidłowo reagujący układ odpornościowy nie uzna ich za zagrożenie i nie podejmie „walki”. Ale u alergików substancje te są traktowane przez układ immunologiczny (odpornościowy) jak nieprzyjaciel, którego należy zwalczyć. W kontakcie z nimi następuje uruchomienie mechanizmów alergii, a w konsekwencji pojawiają się objawy choroby i dolegliwości. Choroba alergiczna może rozpocząć się w każdym wieku.

Objawy alergii mogą być bardzo różne u poszczególnych osób i mieć różne nasilenie. Mogą dotyczyć tylko jednego narządu albo występować jako zmiany uogólnione.

Alergia może przejawiać się objawami ze strony:

1. 1. układu oddechowego (uczucie duszności, kaszel, świszczący oddech),
2. 2. nosa (kichanie, cieknący, zatkany nos),
3. 3. oczu (swędzenie, zaczerwienienie, łzawienie),
4. 4. skóry (zaczerwienienie, pokrzywka, obrzęk, świąd),
5. 5. układu pokarmowego (biegunka, bóle brzucha).

Alergię najłatwiej rozpoznać wtedy, gdy objawy występują wkrótce po zadziałaniu alergenu. Jeśli masz objawy alergii, nie lekceważ ich. Pomimo podobnych objawów, alergia jest znacznie poważniejszą chorobą niż zwykłe przeziębienie i wymaga specjalistycznego leczenia w poradni alergologicznej. Alergia nieleczona może prowadzić do rozwoju astmy oskrzelowej.

Właściwa diagnostyka i skuteczne leczenie to najlepszy sposób pozbycia się alergii.

Co nas uczula?

Alergeny są to substancje, które mogą wywołać reakcje alergiczne. U osób uczulonych układ odpornościowy (immunologiczny) reaguje nawet na niegroźne obce substancje tak, jak gdyby był to niebezpieczny czynnik. Taką substancję wywołującą nadmierną i nieadekwatną do zagrożenia reakcję odpornościową nazywamy alergenem. Im większe stężenie alergenów, tym większe prawdopodobieństwo wystąpienia objawów.

Alergenem może być każda cząsteczka, która dostaje się do organizmu poprzez skórę, błony śluzowe, układ oddechowy, pokarmowy czy też poprzez wstrzyknięcie. Rozpoznanie takiej substancji prowadzącej do objawów alergii nie jest łatwe, jednak jest warunkiem rozpoczęcia leczenia.

Lista alergenów mogących wywołać alergię u osób nadwrażliwych jest długa i systematycznie się rozszerza.

Alergeny wziewne

Do organizmu dostają się poprzez błony śluzowe nosa, oczu i dróg oddechowych. W zależności od tego, jak długo występują w otoczeniu dzielą się na: Całoroczne: alergeny roztoczy, zwierząt, grzybów pleśniowych - obecne w otoczeniu na stałe, przez cały rok Sezonowe: alergeny pyłków traw, drzew, chwastów - występujące w środowisku w okresie sezonu pylenia roślin

Alergeny pokarmowe

Do organizmu dostają się wraz z przyjmowanymi posiłkami. Wśród dzieci najczęściej występuje uczulenie na alergeny mleka krowiego, jaja oraz pszenicę, u dorosłych przeważa alergia na ryby, owoce morza, orzechy. Uczulać mogą również warzywa (np. pomidory, seler), owoce (np. truskawki) i przyprawy, a także dodatki stosowane w pokarmach.

Alergeny kontaktowe

Są to substancje, które powodują zmiany alergiczne na skórze, pojawiające się zazwyczaj w miejscu kontaktu z alergenem. Najczęściej uczulają: Nikiel (biżuteria, metalowe guziki, zapięcia, sprzączki itp.) Barwniki (np. farby do włosów i ubrań) Środki zapachowe (kosmetyki, chemia gospodarcza) Kauczuk naturalny i syntetyczny (np. rękawiczki lateksowe, obuwie gumowe)

Alergeny jadu owadów

Za wywołanie reakcji alergicznej odpowiedzialne są substancje zawarte w jadach owadów błonkoskrzydłych. Reakcje te mogą przyjmować różnorodną postać: od małej reakcji w miejscu użądlenia, po zagrażający życiu wstrząs anafilaktyczny. Użądlenie przez pszczołę lub osę jest najczęstszą przyczyną wystąpienia reakcji alergicznej u osób uczulonych na jad owadów.

Jak uwolnić się od alergii

Alergia jest chorobą przewlekłą, dokuczliwą, często ograniczającą codzienną aktywność, pogarszającą jakość życia. Aby zapobiec poważnym konsekwencjom alergii, można, a nawet trzeba chorobę kontrolować i skutecznie leczyć.

Możliwości kontroli i terapii alergii:

1. Unikanie alergenu
   
   

Ponieważ nie ma alergii bez alergenu, po ustaleniu czynnika uczulającego, najlepiej byłoby wyeliminować go z otoczenia. Brak kontaktu z alergenem pozwoli uniknąć objawów choroby. To mogłoby być idealne rozwiązanie, trudno jednak zrealizować je w praktyce, a w przypadku niektórych alergenów jest to wręcz niemożliwe. Ale próbować trzeba, ponieważ istnieją sposoby ograniczania kontaktu z alergenem.

To możemy zrobić sami

W uczuleniu na roztocza kurzu domowego:

wyeliminowanie przedmiotów gromadzących kurz (dywany, zasłony, meble tapicerowane, pluszowe zabawki) dbanie o czystość pomieszczeń, stosowanie odkurzaczy z filtrem HEPA zmniejszenie wilgotności i temperatury pomieszczeń, zapewnienie prawidłowej wentylacji, częste wietrzenie stosowanie do prania i sprzątania środków roztoczobójczych zwiększających skuteczność eliminacji roztoczy, częste pranie pościeli w temp.60°C, wietrzenie w niskich temperaturach stosowanie na materace, poduszki i kołdry pokrowców dla alergików z tkanin nieprzepuszczających roztoczy

W uczuleniu na alergeny pyłków roślin:

zapoznanie się z kalendarzem pylenia uczulającej rośliny w swoim regionie śledzenie informacji o aktualnym i prognozowanym stężeniu uczulającego pyłku w powietrzu unikanie spacerów po łąkach, polach, wśród wysokich traw oraz podczas suchej, słonecznej pogody, jedynie po długotrwałym deszczu przebywanie w pomieszczeniach zamkniętych, zamykanie okien późnym rankiem i wczesnym popołudniem, gdy stężenie pyłku jest najwyższe koszenie trawników przed rozpoczęciem sezonu pylenia traw jazda samochodem przy zamkniętych szybach

W uczuleniu na alergeny zwierząt:

jeśli to możliwe oddanie zwierzęcia przyjaciołom lub znajomym wyeliminowanie przedmiotów gromadzących kurz regularne sprzątanie pomieszczeń i kąpiel zwierzęcia

1. Łagodzenie objawów
   
   

Stosowanie w alergii leków objawowych ma na celu wytłumienie reakcji alergicznej i zmniejszenie natężenia objawów. Ale leki przeciwalergiczne, np. antyhistaminowe (tabletki, krople do oczu lub nosa), glikokortykosteroidy (areozole donosowe, dooskrzelowe, krople do oczu, maści) działają tylko na objawy choroby. Ich stosowanie jest ważne, bo łagodzą reakcję alergiczną, ale jej nie usuwają. Mimo uznanej skuteczności leczenia objawowego, w przypadku alergii nie zapewnia ono korzyści długofalowych. Objawy powracają, gdy tylko leczenie zostanie przerwane. Dlatego ten rodzaj leczenia musi trwać do końca życia.

1. Leczenie przyczyny
   
   

Gdy boli ząb, w pierwszym odruchu sięgamy po tabletkę przeciwbólową. Ale to pomaga tylko na chwilę i nie rozwiązuje problemu. Wizyta u stomatologa jest niezbędnym i zdecydowanie skuteczniejszym rozwiązaniem.

Podobnie jest z alergią. Jeśli mamy katar, łzawią i swędzą oczy – możemy ratować się tabletkami czy kroplami antyhistaminowymi, ale to działanie doraźne i nie usunie przyczyny naszych problemów.

Immunoterapia alergenowa, zwana potocznie odczulaniem, to jedyna przyczynowa i obecnie najskuteczniejsza metoda leczenia choroby alergicznej, która pozwala na kontrolowanie choroby i powstrzymuje jej rozwój. Odczulanie działa na przyczynę choroby alergicznej, zmniejsza wrażliwość układu odpornościowego na czynniki powodujące objawy.

Poprzez długofalową modyfikację układu odpornościowego immunoterapia ostatecznie umożliwia organizmowi lepszą tolerancję obecności alergenów:

1. 1. zmniejsza, a nawet likwiduje objawy alergii
2. 2. znacznie ogranicza przyjmowanie leków przeciwalergicznych
3. 3. zapobiega rozwojowi astmy
4. 4. zmniejsza ryzyko kolejnych uczuleń

Odczulanie trwa 3 do 5 lat i prowadzi do wyraźnej i trwałej poprawy jakości życia. Jest tym skuteczniejsze, im wcześniej zostanie rozpoczęte. Może być stosowane już u dzieci powyżej 5-go roku życia.